'De geschiedenis, dat zijn wij!'
Sofie Lemaire ken je van radio en tv, maar nu werkte ze aan haar allereerste theatershow. Op de WOW FWD & RWD Talks geeft ze daarvan een voorproefje. Onder de titel ‘Sofie verzint het niet’ brengt ze de onbekende verhalen uit de geschiedenis op het podium. ‘Waarom heeft niemand me dat ooit verteld?’, denk ik elke keer als ik een straf verhaal van vroeger ontdek. We krijgen allemaal jarenlang geschiedenis op school, maar er zijn zoveel geschiedenissen die nooit verteld worden. Daar wil ik iets aan doen.’ Ze dist verhalen op van 200.000 jaar geleden, maar evengoed uit de jaren tachtig. Het zijn vertellingen die verbazen, inspireren, verfrissen, troosten en geruststellen.
Wist je dat Frederik Willem de Eerste van Pruisen een verzameling van duizenden heel grote mannen had? Die ronselde hij in binnen- en buitenland om een reuzenleger uit te bouwen. Zo wilde hij indruk maken op de vijand. Hij zette hen zelfs mijters op om nog groter te lijken. Toen hij besefte dat die reuzen in het slagveld zouden kunnen sterven, begon hij ook vrouwelijke reuzen te verzamelen. Om samen verplicht reuzenbaby’s te maken. Een smerig genetisch experiment dat enkele decennia duurde.
Tijdens een belangrijk vredesoverleg in het Heilige Roomse Rijk, zakten alle 200 aanwezigen door de vloer. Ze vielen in de latrines van het gebouw. Tientallen van de belangrijkste mensen van dat moment zijn toen gestikt in de kak.
Rond 1650 speelde in Rome dé rechtszaak van de eeuw af waarbij honderden vrouwen terechtstonden die hun man hadden vergiftigd. In die tijd hadden vrouwen amper rechten. De enige manier om uit een gewelddadig huwelijk te stappen, was weduwe worden. Via geheime netwerken en fluisterbendes – vrouwen mochten in die tijd niet samenkomen – verkregen ze het geheime recept of een flesje van het spul.
Het zijn maar een paar verhalen die Sofie Lemaire terugvond in de plooien van de geschiedenis. Geen één belandde in onze schoolboeken. Die focussen op grote gebeurtenissen zoals oorlogen. ‘Maar ook die rare verhalen vertellen wel vaak iets over de tijd van toen. Het verhaal van de bende moordzuchtige Romeinse madammen bewijst dat vrouwen zich niet laten onderdrukken. Hoe slecht hun situatie ook is, ze zoeken een uitweg. Ik ga moord als oplossing niet verdedigen, maar deze vrouwen verkeerden in absolute machteloosheid. Ze moesten hun vaders, broers of man gehoorzamen. Ze mochten niet studeren en waren geen baas over hun geld. In plaats van weerloos toe te kijken, namen ze het heft in eigen handen. Toen de zaak na vele jaren aan het licht kwam, was het een grote schok voor het patriarchaat.’
Met deze show keert Sofie Lemaire terug naar haar roots: het podium. Op haar 18de koos ze voor de richting ‘woord’ aan Studio Herman Teirlinck. ‘Mijn droom toen was om in het theater verhalen te vertellen.’ Uiteindelijk belandde ze via een stage bij Studio Brussel in de media. ‘Nu, zo’n 20 jaar later, ben ik terug bij mijn eerste droom.
Ik amuseer me er enorm mee. Want ik heb al heel lang een fascinatie voor gekke historische feiten en verhalen. Als ik ergens iets tegenkom, schrijf ik het op. Dat doe ik al zeker twintig jaar. Voor deze show dook ik in mijn eigen archief.’
‘Al die verhalen samen hebben iets troostends, geruststellends. Als je hoort over kleine kantjes van mensen die wij aanzien als grote helden of genieën, schetst dat een milder mensbeeld waar ook plek is voor falen en zoeken. Daarom vertel ik ook verhalen over mensen die mislukten in hun plannen of niet zo succesvol waren. Ik wil een alternatief narratief opzetten van: we proberen allemaal maar wat, al eeuwenlang. Wij zijn de geschiedenis. We zijn de optelsom van alle onnozelaars voor ons. Het resultaat van veel gesukkel is wat we nu de wereld noemen.
RWD
‘Als ik achterom kijk zie ik al die prachtige verhalen. Ik kan me er bij wijlen totaal in verliezen en er diep induiken.’
FWD
‘Hoe meer ik weet over de geschiedenis, hoe meer ik onze huidige tijd begrijp. Dat is angstaanjagend en geruststellend tegelijk. Ook vroeger waren er vreselijke oorlogen en schurken aan de macht. We maken ons al duizenden jaren dezelfde zorgen. De oude Romeinen vroegen zich al af hoe de jeugd het ervan af zou brengen. De geschiedenis loopt in golfbewegingen. Na oorlog komt vrede, na onderdrukking vrijheid. Ik weet: nu is de wereld niet florissant, maar in de toekomst komt het weer goed. Al zal ik het misschien niet meer meemaken.’